Een prompt schrijven houdt in dat je een AI-model een opdracht geeft. Je vertelt wat je wil dat het voor jou genereert. Hoe beter jij prompt, hoe beter het resultaat wordt. Maar hoe doe je dat?
Er zijn een aantal bouwstenen die je helpen een gerichte prompt te schrijven. Daar gaan we in deze oefening mee aan de slag.
Prompten is een vaardigheid die je op allerlei manieren kan inzetten: als je ChatGPT gebruikt als eindredacteur, als creatieve sparringpartner, als simulatie voor een interview of op nog een andere manier.
In deze les leer je effectieve prompts schrijven. Een vaardigheid die handig van pas komt als je met generatieve AI werkt. Bovendien leer je ook in hoeverre door AI gegenereerde content bruikbaar is in de journalistiek.
Hoe schrijf je een goede prompt?
Dat is nog niet zo gemakkelijk. Je moet met veel variabelen rekening houden en zelf al enige inhoudelijke kennis hebben om te weten wat je exact van ChatGPT wil vragen. Online zijn veel tips te vinden, die in grote lijnen vaak op hetzelfde neerkomen. In het boek Chatten met Napoleon (pagina 45-48) worden de tips overzichtelijk samengevoegd om tot een stappenplan te komen.
Er zijn een aantal dingen die je helpen een concrete prompt te schrijven:
- Taakomschrijving
Geef een duidelijke beschrijving van de taak die moet worden uitgevoerd.
Bijvoorbeeld: schrijf een journalistiek artikel van een x-aantal woorden. - Werk vanuit een persona
Vertel ChatGPT (of een andere generatieve AI-tool waarmee je werkt) welke rol het moet aannemen. Dit helpt het model om beter in te spelen op de wensen, het taalgebruik en de kennis die met deze persona samenhangen. Zo kun je ChatGPT vertellen dat het moet schrijven als een journalist die werkt voor een regionale omroep en zich daar focust op een specifiek dossier zoals amateurvoetbal of gemeenteraadsvergaderingen van gemeente X. - Stappenplan
Vervolgens schets je de stappen die het model moet doorlopen om de taak juist uit te voeren. Bijvoorbeeld: ‘je schrijft als journalist een artikel over onderwerp X. Daarin ga je eerst in op feiten Y en vervolgens draag je oplossing Z aan.’ - Stel grenzen en geef context
Vertel het model ook wat je níet wil dat het doet. Dit helpt om een specifiekere en betere output te krijgen. Bijvoorbeeld: ‘schrijf een artikel over de huizenmarkt, maar focus alleen op de beschikbaarheid van huurwoningen en laat koopwoningen buiten beschouwing.’ - Specifiek doel en heldere doelgroep
Beschrijf voor wie de output bedoeld is. Zo zul je een heel andere tekst krijgen als het artikel is bedoeld voor kinderen van dertien dan als het voor volwassenen is. Geef ook mee wat het doel van het artikel is. Wil je het publiek overtuigen? Wil je bijdragen aan het publieke debat en oplossingen aandragen? - Kies een format
Geef instructies over hoe de output eruit moet komen te zien. Hoeveel woorden moet het artikel zijn? Hoeveel tussenkopjes moet het hebben? In welke schrijfstijl wil je dat het artikel wordt geschreven? Geef richtlijnen mee voor het resultaat dat je wil zien.
Opdracht
Je gaat strijden tegen je medestudenten om te zien wie met behulp van GenAI de beste journalistieke afbeelding kan genereren. Dat werkt als volgt:
Stap 1. Voorbereiding
Splits de groep in tweeën. Zo meteen komt er om de beurt één student per groepen naar voren. Zij hebben telkens een x-aantal minuten om tot een goede prompt en bijbehorende output te komen.
Kies ook drie studenten die samen de onpartijdige jury vormen.
Voor de docent: Bekijk vooraf de tool waar je mee wil werken. Sommige tools hebben namelijk enige tijd nodig om afbeeldingen te genereren. Bepaal o.a. op basis hiervan hoe lang ieder duo de tijd krijgt om aan hun prompt te werken. Het advies is tussen de twee en drie minuten. Je kunt o.a. kiezen uit: DALL-E 3, Midjourney, StableDiffusion, Starryai, ChatGPT image generator, Ideogram en Dzego. Omdat dit soort tools in snelle ontwikkeling zijn, is het raadzaam om zelf even te kijken welke tools op dit moment gratis beschikbaar zijn. Spreek gezamenlijk één tool af die voor de battle wordt gebruikt.
Stap 2. Wat moet je maken?
In de journalistiek kunnen gegenereerde afbeeldingen worden gebruikt om ander soort beeld dan nieuwsfoto’s bij verhalen te maken. Bekijk deze instagram-post van De Volkskrant maar eens ter inspiratie. Hier worden kunstzinnige foto’s en illustraties gebruikt om het thema van monogame relaties van beeld te voorzien. DGKI doet hetzelfde.
Maak gezamenlijk een lijst van onderwerpen die je kunt gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan human interestverhalen of achtergrondverhalen. Bepaal gezamenlijk ook voor welk medium jullie afbeelding bedoeld is.
Stap 3. Let the game begin!
Ieder strijdend duo krijgt een onderwerp van de lijst toegewezen waar zij een illustratie bij moeten genereren. Eén student uit de jury houdt de tijd bij. Zolang de tijd loopt, mogen de twee studenten die met elkaar strijden zoveel prompts intikken als ze willen. De groep kijkt mee op groot scherm. Zodra de tijd om is, kiest de driekoppige jury welke afbeelding journalistiek gezien het best is. Ze letten daarbij o.a. op:
- De inhoud: dekt de afbeelding de lading, komt het overeen met het onderwerp?
- De stijl: in hoeverre sluit dit aan bij het gekozen medium?
- Hallucinaties: Staan er vreemde dingen op de afbeelding? (bijv. dingen die niet kloppen, die cultureel gevoelig liggen of niet door de beugel kunnen?)
- Zit er bias in de afbeelding (met name als er mensen op staan)?
- Esthetiek: Welke afbeelding is het meest aansprekend?
Het team dat de meeste battles wint, is de winnaar.
Materiaal
- Twee schermen om live mee te kunnen kijken met de studenten die de strijd met elkaar aangaan
- Twee laptops om op te prompten
- Een betaald account van ChatGPT/DALL-E (of een andere image generator) is aan te bevelen, maar geen noodzaak. Je kunt ook met gratis versies uit de voeten.
Tijdsindicatie
- Totale tijd 60-90 minuten. Afhankelijk van de groepsgrootte en de gebruikte tool kan ieder duo tussen de 2 en 3 minuten de tijd krijgen om hun prompts te schrijven. Neem na ieder duo de tijd om het oordeel en onderbouwing van de jury te bespreken.
