ik wil…    ai begrijpen     journalistieke voorbeelden      lesmateriaal     zoeken

Deep- of Fair Fake?

Leerdoel: Je word je bewust van kansen en risico’s van deep- en fairfakes en vormt hierover een onderbouwde mening

Journalist Nick Kivit maakte een video-oproep om in contact te komen met Oekraïense journalisten. Hij sprak in de video vloeiend Oekraïens, omdat hij dacht dat dit zijn bereik en impact zou vergroten. Opvallend genoeg deed Kivit dat met deepfake methodes, want hij spreekt helemaal geen Oekraïens. Vind jij dat kunnen? Heiligt het doel de middelen? Is dit een zogenaamde fairfake?

Opdracht

Hoe ver kan je gaan met deepfakes? Bekijk onderstaande voorbeelden.

  1. De Nederlandse politie maakte een deepfake om ooggetuigen op te roepen.
    Politie gebruikt deepfake-video om oude zaak op te lossen (youtube.com)
  2. Journalist Nick Kivit kon dankzij een deepfake zijn collega-journalisten in Oekraine in hun eigen taal aanspreken.
    Villamedia x XS2Content – Oorspronkelijke video (youtube.com)
  3. Channel 1 is van plan om van A tot Z AI-gegenereerd nieuws op te leveren, gepresenteerd door deepfake avatars. Zo kan iedereen nieuws op maat krijgen, volledig aangepast aan zijn voorkeuren, interesses en taalvaardigheid.
    https://www.youtube.com/watch?v=s3El76YTUR0
  4. De Correspondent maakte een deepfake waarin Mark Rutte ‘het eerlijke klimaatverhaal vertelt’. Stel dat Nederland een premier zou hebben die het klimaat wél serieus neemt, dan zou je vandaag deze toespraak horen’, aldus de Correspondent.
    Beste Mark Rutte, zo klink je als je #klimaatleiderschap toont (youtube.com)

Schrijf individueel op:

  • Met welk doel vind jij dat faken acceptabel is? (Bijvoorbeeld om te informeren, bereiken, raken of nog iets anders?)
  • Welke inhoud vind je dat je wel en niet mag faken? (Is er bijvoorbeeld een verschil tussen echte mensen zoals Mark Rutte en de avatars van Channel 1 wat jou betreft?)
  • Waar ligt voor jou de grens?
  • Aan welke richtlijnen vind jij dat media zich zouden moeten houden bij het maken van deep- of fairfakes?

Bespreking

Bespreek in groepen van vier studenten wat je wel en niet vind kunnen. Bepaal gezamenlijk drie adviezen die je een redactie zou kunnen geven over de omgang met deep- en fairfakes. Bespreek deze klassikaal.

Materiaal

  • Laptops
  • Eventueel post it’s en pennen

Tijdsindicatie

35 minuten, waarvan:

  • 10 minuten om de video’s te kijken
  • 5 minuten om de eigen grenzen te noteren
  • 10 minuten om te bespreken in je groepje
  • 10 minuten om klassikaal na te spreken
Disclaimer. De onderzoekers hebben geprobeerd alle informatie te verifiëren bij de betrokken media. Waar dit niet is gelukt, is ervoor gekozen om op basis van de beschikbare informatie een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van de software die (zeer waarschijnlijk) gebruikt is. De onderzoekers zijn daarbij bijgestaan door AI-experts. Omdat de experts de genoemde AI-toepassingen in meer algemene termen duiden, bestaat de kans op onjuiste details of onvolledigheden. Mocht u deze aantreffen, neem dan gerust contact op.